Το Χωριό
Πρόκειται για παραθαλάσσιο, παραδοσιακό χωριό στη περιοχή Λειβαθούς, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού πάνω από την παραλία "Κλιματσιάς" και απέχει 14χλμ. από το Αργοστόλι, την πρωτεύουσα του νησιού.
Είναι κτισμένο σε έναν "απλωτό" λόφο με ελαφρώς αμφιθεατρική πρόσοψη προς Νοτιοανατολικά. Όλη η γύρω περιοχή μέχρι και την θάλασσα θα μπορούσε να οριοθετηθεί από την θέση ΚΛΕΙΜΑΤΣΙΑΣ - Ν.Α - μέχρι και την θέση ΝΗΨΙΑΣ/ΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΜΠΟΥΡΑ - Ν.Ν.Δ - είναι μια συνεχής εναλλαγή λόφων και μικρών ή μεγαλύτερων κοιλάδων ή λαγκαδιών.
Τα Σπαρτιά είναι από τους παλαιότερους οικισμούς της Κεφαλονιάς και θα μπορούσε να λεχθεί ότι η ιστορία τους πλησιάζει ενδεχομένως τα ΧΙΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ. Παλιός οικισμός που αναφέρεται σε πρακτικό της Λατινικής Επισκοπής Κεφαλληνίας το 1264.
Για την αποφυγή επιθέσεων από πειρατές, πριν από πολλά χρόνια, τα στενά δρομάκια του χωριού σχεδιάστηκαν με τρόπο “ψηφιδωτό” και υψηλοί τοίχοι με μικροσκοπικά παράθυρα περιτριγύριζαν τα σπίτια. Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα ο στόλος των Σπαρτιών είχε 90 ιστιοφόρα για τη διακίνηση του εμπορίου στη Μεσόγειο και στον Εύξεινο Πόντο. Τα κυριώτερα χαρακτηριστικά των προσεισμικών Σπαρτιών ήταν η εν τη κυριολεξία δαιδαλώδης ρυμοτομία τους, τα πολύ στενά "καντούνια", οι πανύψηλες κούρτες των σπιτιών, τα πολύ μικρά παράθυρα ιδίως στο κατώϊ των σπιτιών και τα πολλά ξωκλήσια και παρεκλήσια. Δυστυχώς το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από το σεισμό του 1953, όπως και όλη η Κεφαλονιά. Το χωριό ξαναχτίστηκε όπως φαίνεται στη σημερινή του μορφή και ακόμη έχει αυτά τα γνώριμα στενά δρομάκια. Τα σπίτια τους τώρα, όμως, είναι ανοιχτά και ευχάριστα με κήπους και πολλά πολύχρωμα λουλούδια.
Κατά την μακραίωνα ιστορίαν των τα Σπαρτιά ανέδειξαν κατά καιρούς άνδρας διακεκριμένους όχι μόνο στην ναυτιλίαν και τι εμπόριο. Ανέδειξαν διαπρεπείς ιερωμένους, αγωνιστές των Εθνικών μας αγώνων και επιστήμονες. Στο χωριό αυτό γεννήθηκε ο αγωνιστής δημοσιογράφος και ριζοσπάστης Παναγής Πανάς, ο ιδρυτής της έδρας της Οφθαλμολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημιου των Παρισίων καθηγητης Φωτεινός Πανάς, έζησε ο ιδρυτης του Λαικού Νοσοκομείου καθηγητής Ιατρικής Μαρίνος.Βαλιάννος. Από τα Σπαρτιά καταγόταν και ο Ευάγγελος Πανάς μέλος της Φιλικής Εταιρίας και επικεφαλής των Κεφαλονιτών εναντίον των Τούρκων το 1821 στην μάχη του Λάλα. Και τα σημερινά Σπαρτιά όμως έχουν νε επιδείξουν, εν σχέσει με τον πληθυσμό τους, ικανοποιητικόν αριθμό επιστημόνων όλων των κλάδων.
Η ονομασία "Σπαρτιά"
Από τους άγριους θάμνους κυριαρχούν τα ΣΠΑΡΤΑ και ακολουθούν οι σκίνοι και οι μυρτσίνες.
Οι παλαιοί λένε ότι από το κάστρο του Αγίου Γιωργίου στα Τραυλιάτα φαινόταν από μακριά κάτι να λαμπιρίζει. Ήταν η λάμψη της εικόνας της Παναγίας μέσα στα "σπάρτα". Για αυτό το λόγο αργότερα ο οικισμός ονομάστηκε έτσι.
ΠΡΑΚΤΙΚΟΝ "ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ"
Τα Σπαρτιά είναι από τους παλαιότερους οικισμούς της Κεφαλονιάς και θα μπορούσε να λεχθεί ότι η ιστορία τους πλησιάζει ενδεχομένως τα ΧΙΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ. Σίγουρα τα Σπαρτιά υπήρχαν ήδη σαν χωριό το 1264 δηλαδή εδώ και 745 χρόνια !
Με το ίδιο όνομα "ΣΠΑΡΤΕΩΣ" τα Σπαρτιά αναφέρονται και σε παλιό χάρτη της Κεφαλονιάς του 16ου αιώνος. Στον ίδιο χάρτη αναφέρεται ως παραθαλάσσιο τοπονύμιο και ο γυαλός των Σπαρτιών "CLIMACIA", ο δε ΔΙΑΣ ως "SANTA MARIA" εκ της επ' αυτού υπαρχούσης Μονής της Παναγίας (των Βλαχερνών).
H Κοινότητα ΣΠΑΡΤΙΩΝ καταργήθηκε και εντάχθηκε στο Δήμο Λειβαθούς με το ν.2539/97 (ΦΕΚ 244 Α/4-12-1997).
Πηγή: www.spartia.gr
Αξιοθέατα
Στο πλακόστρωτο με τα ερείπια του προσεισμικού χωριού μπορείτε να θαυμάσετε ένα Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο, είναι το καμπαναριό του Αγίου Γερασίμου στα Σπαρτιά το οποίο χρονολογείται από την εποχή της Ενετοκρατίας. Ένα πέτρινο πανάρχαιο καμπαναριό Μαλτέζικου τύπου.
Μετά από ενέργειες της τότε Κοινότητας Σπαρτιών, προς το Υπουργείο Πολιτισμού, το καμπαναριό χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με την Β1 /Φ.31/27829/726/8.8.88 Υπουργική Απόφαση, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 665/Β/9.9.88, «επειδή ανήκει σε μια κατηγορία έργων από τα πλέον ενδιαφέροντα της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας της Κεφαλονιάς και είναι από τα λίγα που έχουν διασωθεί από τους σεισμούς
Το ακρωτήρι Λιάκας Βρίσκεται στη νότια ακτή της Κεφαλονιάς, στη Λειβαθώ.
Τα Σπαρτιά και η παραλία τους έχουν την τύχη να φιλοξενούν τη Σπηλιά στον Κάβο Λιάκα, αυτό το γεωλογικό σχηματισμό, , ακριβώς στο σημείο της ακτής που ενώνεται με τη θάλασσα.
Η Σπηλιά στον Κάβο Λιάκα είναι ένα «έργο τέχνης», σμιλεμένο από τη φύση, το μεγαλύτερο καλλιτέχνη! Καθώς το νερό της θάλασσας εισχωρεί στην ξηρά, με έναν πολύ περίτεχνο τρόπο, η Σπηλιά το αγκαλιάζει, ανοίγοντας το δρόμο προς το πέλαγος.
Ο χώρος γύρω από τη Σπηλιά στον Κάβο Λιάκα είναι επισκέψιμος και προσβάσιμος από όλους, με ένα μικρό γεφυράκι που προσφέρει και ασφάλεια, αλλά και τη δυνατότητα καλύτερης παρατήρησης .
Στον χώρο έξω από την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο κέντρο του χωριού βρίσκετε ένα κανόνι από το πόλεμο του 1940